Po ogólnie zrozumiałym pierwszym okresie twórczości „Prace Wczesne” 1968/73 (Nowa Figuracja) – ujętych w ruchu kadrowanych postaci „Modnych modelek” z narracyjną sylwetą w tle oraz wielu niewielkich rozmiarów rysunków prezentowanych na licznych wystawach i festiwalach, II okres (symfonie wizualne – 1974/88) przynosi niemal całkowitą jego separację. Premierowa wystawa symfonii „Pory Roku” miała miejsce w galerii Teatru Studio „u Szajny” – wernisaż odbył się 26 kwietnia 1975 r.
W 1976 roku w miejsce zjednanej mu przez Pana Ole Rasmussena indywidualnej wystawy „Pory roku” w kopen­haskiej galerii St. Nikolai Kirke – pokonując wiele trudności logistycznych i niemożności PRL – wprowadza Pius wystawę „O Poprawę”, umożliwiając Ruchowi start między­narodowy. Pierwszą połowę 1976 roku spędził w Danii, gdzie – przygotowując organizacyjnie wystawę – wykonał szkice symfonii „Zielonej” oraz Minireplikę.
Z przybyłym w listopadzie Geno Małkowskim urządzają tam specjalną ekspozycję.

Po rozgłosie wystaw Ruchu „O Poprawę”, których był wraz z Geno Małkowskim i Witoldem Maszniczem współanimatorem i pierwszym komisarzem (vide katalog I wystawy Ruchu w Warszawie w Galerii Sztuki Współczesnej, 1972), jak również po sukcesach zagranicznych w Kopenhadze i we Francji: Nevers, Reims, Blois, Grasse (1976-78, vide odrębne katalogi tych wystaw), bardzo zła atmosfera wewnątrz Ruchu, jak i poza nim (m.in. zdrada Edwarda D., ksobność wielu i falstart kilkorga na wystawie „Śmietanka”) powoduje wycofanie się Piusa z działalności społecznej na rzecz aktywności indywidualnej. Przygoto­wana w Paryżu (Centrum Pompidou) przez Piusa Ciapało i Gena Małkowskiego wystawa Ruchu zostaje w OW ZPAP zaprzepaszczona. Nie dochodzi do ustalonej wymiany z grupą m.in. Louis Cane, Claude Viallat, Olivier Mosset i innymi.
Zamiast wystawy „O Poprawę” odbywa się wystawa autorstwa Ryszarda Stanisławskiego z Muzeum Sztuki w Łodzi, która – bardzo źle przyjęta przez francuską krytykę – zamyka drogę polskim artystom tamże.

Jednak w 1979 roku, wybrany do Prezydium Okręgu Warszawskiego ZPAP – wobec niemożności uzyskania konsensusu Zarządu w sprawie festiwalu sztuk pięknych w 1980 roku – Ciapało inicjuje okręgową wystawę przeglądową środowiska warszawskiego w demokratycznej formule. Po 14-tej Wystawie Okręgowej (Zachęta, 1980) nazywanej w mediach „demokracja w sztuce” (Ciapało był autorem, komisarzem oraz współaranżerem – wraz z Geno Małkowskim – ekspozycji 3 tysięcy prac w Zachęcie), definitywnie odstępuje od udziału w wystawach zbiorowych oraz działań publicznych. A była to manifestacja demokratyczna... zanim sukcesy Solidarności, KOR-u i Wałęsy… zanim „okrągły stół”, transformacja i zmiany w całej Europie (vide SZTUKA 6/7/80, Polska 1/1981 oraz inne czasopisma, dzienniki, audycje radiowe i TV Pegaz).
Ogólnonarodowa NIEZGODA i terror władzy zrodził stan wojenny (13 XII 1981 roku) skutkujący m.in. rozwiązaniem ZPAP i utratą mienia związkowego. Gdy powstał związek rzeźbiarzy (ZAR), a następnie inne związki twórców plastyki, wokół prof. Mieczysława Wejmana skupiło się wielu znanych malarzy i grafików. Wzniosłe idee dobra zagrożonej kultury narodowej, szansa odzyskania bazy lokalowej artystów-plastyków, możliwość nacisku na władzę w sprawie powołania Narodowego Centrum Sztuki Współczesnej – te i inne aspekty zadecydowały o aktywności m.in. Piusa i Gena bez podpisywania przez nich jakiejkolwiek „lojalki”.
Tworząc ZPAMiG, Pius Ciapało został wybrany do Prezydium Okręgu Warszawskiego z prezesem o nieposzlakowanej renomie Teresą Jakubowską, aby niezawodnie wymusić na władzy utworzenie Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Jan Karczewski – będąc wiceprezesem ZG ZPAMiG – zasiadał w KW PZPR i to jego osoba skutecznie wpłynęła na przyznanie odbudowywanego właśnie Zamku Ujazdowskiego na Centrum Sztuki Współczesnej, którego to Karczewski został wstępnie pierwszym dyrektorem.

W roku 1985 podejmuje pracę dydaktyczną w Pracowni Plastyki w Wyższej Szkole Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach. W 1987 roku habilituje się na ASP w Gdańsku. W latach 1988-89 odbywa staż naukowy jako visiting professor w Eastern Illinois University w Charleston (USA). Inspiruje się gigantycznymi formami drapaczy chmur downtowns.
Rysuje i konstruuje pierwsze wielokątne obrazy – rozpoczynając jeszcze w Charleston (Illinois) okres „Architektoniczny” (1989-94) – cykl singli, dyptyków oraz wertykalnych tryptyków (obrazów iluzjonistycznych, sugerujących formy trójwymiarowe).

Pokonceptualna twórczość Piusa od strony formalnej zawiera wiele elementów teorii sztuki, jak właśnie jej język, składnia, a więc struktura. Bogaty dorobek dojrzałego twórcy nie został do tej pory zanalizowany, także od strony zawartości treści, za którą w dobie cenzury płacił wysoką cenę. Nie tyle erotyka, czy przypisywany mu nadmierny sensualizm lub jakaś obsesja motywowała go do pracy. Inspirował go dramat naszego gatunku rozdzielonego na dwie płcie człowieka. DESIRE właśnie (pożądanie) spotęgowane wewnętrznym światłem znalazło najdobitniejszy wyraz w symfoniach wizualnych ujawniających jego solidarność z utopijnym Swedenborgiem; gdy wyznawał: „dwie kochające się za żywota Dusze stworzą po śmierci jednego anioła”…
Poamerykańskie wieżowce metodycznie ułożone w cykle, obok czynnika piękna, rozwijają całe bogactwo wertykalnej to znów horyzontalnej struktury – ujętej statycznie, to znów dynamicznie, obrazowanych wariantowo w dużej ilości prac, tworzonych przez wiele lat.
Po powrocie do kraju tworzy głównie prace monumentalne dużych rozmiarów: 5. i 8.-kątne obrazy (od 3 do 5 metrów wysokości) oraz niewielkie – jako „szkice”. Jeszcze w Ameryce – w przydzielonej mu w Eastern Illinois University w Charleston pracowni do własnego rozwoju – obok pracy dydaktycznej tworzył szereg malarskich kompozycji prezentowanych później w Tarble Art Center w Charleston. Łącznie 28 prac malarskich przejęła hollywoodzka kolekcja Ashkenazy Galleries (vide dokumentacja, fotografie oraz video VHS).
W 1995 roku ze studenckim kołem naukowym „Trendy Sztuki” przebywa 2 miesiące w Izraelu (kibbutz Beit Haemek), gdzie polaryzują się jego koncepcje wieży „Babel” – idealnego symbolu ludzkiej arogancji rodzącej przemoc skutkującą międzynarodowym terroryzmem.
Obie pracochłonnie skonstruowane wersje dynamiczne, ignorujące prawa statyki – zawalą się... jedna na lewo, druga na prawo... na wschód, więc i na zachód…

W 2001 roku – po wykonaniu ok. 80 monumentalnych obrazów II części „Architektonicznych” namalowanych techniką drippingu i dedykowanych pamięci J. Pollocka, przerwanych wstrząsającym losem Osób i budynków WTC NY – powraca Pius do kontynuacji cyklu „Formy Nieprawdopodobne i Nie­prawdopodobnie Podobne”. Powstają dwie serie obrazów komponowanych na płótnach i płytach laminowanych o kształtach kół i elips – seria „Rondo” oraz druga: „RONDEAU” – Rondo, moje koła i elipsy.

Koła i elipsy zamykają metodyczne prace Piusa kolorem na płaszczyźnie wg porządku euklidesowego (prostokąty – prace wczesne i symfonie wizualne; trójkąty – „Capriccio”; wielokąty – „Architektoniczne”) pozwalając autorowi zwrócić się ku przestrzeni. Aktualnie zajmuje się barwną, łączoną z witrażem, żelbetonową rzeźbą ogrodową. I tak, jak w malarstwie, zajmuje się monumentalną strukturą – statyczną i dynamiczną.
Pius Ciapało nigdy nie otrzymywał żadnych form wsparcia Mecenatu (stypendia, nagrody, zakupy itp.). Gnębiła go permanentnie PRL-owska cenzura, której to (wg ówczesnego jej prezesa) był w plastyce rekordzistą Polski. Np. z indywidualnej wystawy w galerii MDM w 1978 roku zdjęto 27 obrazów oraz nie dopuszczono do reprodukcji choćby jednej pracy w katalogu, ani zamieszczenia tytułu wystawy, w miejsce którego – gdy Pius zagroził emigracją – urzędnik cenzury p. Głuszkowski, dopuszczając druk zadecydował: „Wystawa indywidualna Nr 7”.
Od 1991 roku Pius Ciapało związany jest z galerią ABAKUS, której działalność zainaugurował w grudniu symfonią „Architektoniczną” i prezentował tam następne swoje premierowe pokazy, dokumentowane drukiem katalogów tych wystaw i pełnym serwisem fotograficznym.